Në një shtet demokratik, ligji nuk zbatohet sipas preferencave politike dhe vendimet gjyqësore nuk janë sugjerime, por urdhra të detyrueshëm. Por në Shqipëri, ndodh që në emër të rendit publik dhe “pastrimit të territorit”, institucionet shtetërore të godasin hapur vendimet e gjykatave, duke krijuar një realitet ku ekzekutivi sillet si pushteti i vetëm dhe i padiskutueshëm.
Në bazë të vetë ligjit për planifikimin e territorit, është e lejuar instalimi i strukturave të përkohshme, pa themele dhe me materiale të çmontueshme, me afat deri në 12 muaj. Por kjo duket se nuk ka asnjë rëndësi për qeverinë, e cila zgjedh të sfidojë sistemin e drejtësisë që vetë e ka reklamuar si sukses reformues.
🏔️ Thethi: një fshat i vogël në qendër të një krize të madhe institucionale
Thethi nuk është thjesht një vendpushim malor. Është një nga destinacionet më autentike të Shqipërisë dhe një simbol i turizmit të qëndrueshëm. Prej vitesh, banorët kanë ngritur strukturat e tyre të përkohshme për akomodim, në mungesë të infrastrukturës publike.
Disa prej këtyre strukturave janë mbrojtur nga vendime gjyqësore, përmes masave sigurie, por kjo nuk i ka ndalur institucionet që të prishin me forcë dhe pa transparencë.
Ajo që është edhe më shqetësuese është fakti që qeveria ka refuzuar të njohë vendimet e gjykatës, duke pretenduar një autoritet të pakufizuar në interpretimin e ligjit dhe duke vepruar si gjykatë dhe si ekzekutor njëkohësisht. Ky është një rrezik serioz për çdo demokraci funksionale.
🗣️ Retorikë politike në vend të respektit për rendin juridik
Deklaratat publike të përfaqësuesve të qeverisë kanë përforcuar idenë se vendimet e gjykatave nuk janë detyruese, por pengesa burokratike. Ky diskurs minon rëndë besimin publik te drejtësia dhe krijon idenë se shteti mund të zgjedhë cilat vendime do të zbatojë dhe cilat do të shpërfillë.
Në vend të një shteti të ndarë në pushtete të balancuara, krijohet një sistem ku qeveria është mbi gjykatat, dhe ku ekzekutivi është gjithashtu interpretues dhe zbatues i ligjit sipas nevojës politike.
📉 Kosto e lartë për demokracinë, ekonominë dhe integrimin
Pasojat e kësaj përplasjeje nuk janë vetëm simbolike. Besimi i qytetarëve te drejtësia minohet në mënyrë të pakthyeshme. Investitorët e huaj ndihen të pasigurt, pasi kuptojnë që garancia ligjore nuk ekziston në praktikë. Turizmi rural dhe zhvillimi i qëndrueshëm pësojnë goditje direkte, për shkak të pasigurisë juridike dhe mungesës së respektit institucional.
Ndërkohë që Shqipëria përpiqet të avancojë drejt anëtarësimit në Bashkimin Europian, skena si kjo në Theth, ku qeveria shkel hapur vendime gjyqësore, janë kundërthënia më e qartë ndaj narrativës së reformës në drejtësi.
📍 Më shumë se një prishje, është një provë për demokracinë
Thethi nuk është vetëm një fshat. Ajo që ndodhi atje është një test kombëtar për shtetin e së drejtës. Nëse qeveria fiton të drejtën për të shpërfillur gjykatat, atëherë çdo qytetar humbet sigurinë ligjore.
Nëse ky test dështon, humbja nuk është vetëm për banorët e Thethit, por për të gjithë shoqërinë shqiptare që ende shpreson se demokracia funksionon mbi ndarjen e pushteteve dhe mbi drejtësinë e pavarur.