Mbytjet nuk janë thjesht aksidente tragjike – janë pasojë direkte e mungesës së strukturave shtetërore, standardeve të sigurisë dhe vetëdijes institucionale. Shqipëria ka zgjedhur të promovojë turizmin si prioritet kombëtar, por ka dështuar ta mbrojë atë me sistemet më bazike të shpëtimit në plazh.
🚨 Rrënjët e problemit: plazhe pa roje, pa sinjalizime, pa përgjegjësi
Shumica e vijës bregdetare shqiptare nuk ka roje të shpëtimit, ndonëse kjo është një detyrim ligjor për çdo subjekt që ofron shërbime plazhi. Aty ku ka roje, shpesh janë të patrajnuar, pa pajisje profesionale, ose të pamjaftueshëm në numër.
Plazhet publike, përgjegjësi e bashkive dhe e shtetit, janë zakonisht të braktisura. Mungojnë shenja paralajmëruese për rrymat, flamuj për kushtet detare, apo informacione për rreziqet në terren. Shumë pushues futen në det pa asnjë dijeni mbi rreziqet. Kur ndodh tragjedia, reagimi është zakonisht heshtja zyrtare dhe fajësimi i viktimës.
🏴☠️ Shqipëria pa një sistem kombëtar të sigurisë në plazhe
Vendi nuk ka një strategji kombëtare për sigurinë në plazh. Nuk ekziston një autoritet qendror që të:
- licencojë rojet
- kontrollojë zbatimin e standardeve të shpëtimit
- auditojë pikat më problematike të vijës detare
- analizojë shkaqet e mbytjeve për të nxjerrë masa parandaluese
Në vendet fqinje si Italia, Greqia apo Kroacia, edukimi mbi sigurinë në det është pjesë e fushatave çdo sezon dhe strukturat e shpëtimit janë të integruara në menaxhimin turistik lokal. Shqipëria, në vend të kësaj, ngutet të ndërtojë shezlongë, por harron të ndërtojë sistemet që shpëtojnë jetë.
🧊 Heshtje dhe shpërfillje institucionale pas çdo viktime
Pas çdo mbytjeje, asnjë institucion nuk merr përgjegjësi publike. Ministria e Turizmit shpesh jep deklarata sterile për “ngjarje të rënda”. Bashkitë i shmangin përgjegjësitë me justifikimin “plazh publik apo privat”. Policia mbyll rastet me termat “neglizhencë e viktimës”.
Kjo sjellje nuk është vetëm e papranueshme moralisht, por edhe kriminalisht neglizhuese. Në vend që të ndërhyjnë me plane emergjente, institucionet janë më të shqetësuara për mbrojtjen e imazhit të turizmit sesa për mbrojtjen e jetës së njerëzve.
📍 Turizmi nuk ka vlerë nëse sjell edhe më shumë viktima
A ka kuptim rritja e numrit të turistëve, nëse rritet edhe numri i mbytjeve? Shqipëria nuk mund të jetë një vend serioz turistik pa ngritur një sistem të integruar të shpëtimit detar.
Për të qenë një vend i sigurt për pushuesit, Shqipëria duhet të trajtojë jetën si prioritet – jo vetëm vizitat, statistikat dhe rezervimet.
